06
январь
2025
КП "Баланың шығармашылық қабілеттерін дамыту" ата - анаға кеңес. Психолог
Баланың шығармашылық қабілеттерін дамыту — оның тұлғалық және интеллектуалдық дамуының маңызды бөлігі. Шығармашылық ойлау мен өз идеяларын еркін жеткізу дағдыларын ерте жасынан бастап дамыту қажет. Бұл қабілеттер тек өнермен байланысты емес, сондай-ақ проблемаларды шешу, жаңа идеяларды ұсыну және өмірдің түрлі аспектілерінде тиімді әрекет ету қабілеттерін қалыптастырады. Ата-аналар осы процесте үлкен рөл атқарады. Міне, баланың шығармашылық қабілеттерін дамытуға қатысты бірнеше кеңес:
1. Балаға еркіндік беріңіз
- Шығармашылық ойлау үшін еркіндік қажет. Баланың қызығушылықтары мен шығармашылыққа деген талпынысын қолдаңыз, бірақ оған шектеулер қоюдан аулақ болыңыз. Өз пікіріңізді үнемі таңуға тырыспаңыз.
- Баланың еркін ойлауына мүмкіндік жасаңыз. Мысалы, балаңызды шығармашылық ойындарға (құрастыру, сурет салу, ән айту, жазу) тарту арқылы оның ойлау шекараларын кеңейтуге болады.
2. Баланың қызығушылықтарын қолдаңыз
- Әр баланың жеке қызығушылықтары мен қабілеттері бар. Егер бала белгілі бір нәрсеге (сурет салу, музыка, би, ойыншықтармен жұмыс жасау) қызығушылық танытса, оны ынталандырыңыз. Бұл балаға шығармашылық қабілеттерін дамыту үшін мотивация береді.
- Жаңа қызығушылықтарды таныстырыңыз. Баланы түрлі бағыттармен таныстырып, өз талғамын және таңдауларын дамытуына мүмкіндік беріңіз. Мысалы, кітап оқуға қызықтырып, әр түрлі өнер түрлерімен таныстыру.
3. Шығармашылық ойлауды дамыту
- Жалпы сұрақтар мен тапсырмалар қойыңыз. Баланың шығармашылық ойлау қабілеттерін дамыту үшін жалпы және ашық сұрақтар қойыңыз. Мысалы, "Егер сенде ерекше күш болса, нені өзгертер едің?" немесе "Бұл ойыншықты қандай жаңа нәрсеге айналдыруға болады?" деген сұрақтар шығармашылыққа шақырады.
- Баланың ойлауын қолдаңыз. Бала бір нәрсені өзгертуді немесе жаңа тәсілмен шешуді ұсынса, оның ойына құлақ салыңыз және оны мақтаңыз. Бұл оның ойлау еркіндігін дамытуға көмектеседі.
4. Баланың қателіктерінен сабақ алуға үйретіңіз
- Қателік жасау — шығармашылықтың бір бөлігі. Баланың шығармашылық әрекетінде қателіктер болады. Оларды дұрыс қабылдап, қателіктерден сабақ алуға көмектесіңіз. «Бұл дұрыс емес, бірақ бұл да бір жақсы идея болды» деп айту баланың қателік жасаудан қорықпай әрекет етуіне мүмкіндік береді.
- Қателік жасауды қалыпты жағдай ретінде көрсету: Балаға қателіктердің даму жолында маңызды екенін түсіндіріңіз. Егер бала сәтсіздікке ұшыраса, оны сынаудың орнына, оны қалай жақсартуға болатынын және алға қалай жылжуға болатынын талқылаңыз.
5. Көркем және өнер түрлерін қолдау
- Сурет салу, мүсін жасау, музыка тыңдау және ән айту — баланың шығармашылық қабілеттерін дамытуға көмектеседі. Баланы әр түрлі шығармашылық жұмыстарға тарту арқылы оның өнерге деген қызығушылығын арттыруға болады.
- Сурет салуға арналған материалдарды ұсыныңыз. Баланың қолында түрлі түсті қарындаштар, бояулар, құмдар, пластилин және басқа шығармашылық құралдар болуы керек. Бұл оның шығармашылығын дамытады және өз ойын білдіруге мүмкіндік береді.
- Музыкалық құралдар мен ән айту: Баланың ән айтуы, музыкалық аспаптарда ойнауы оның музыкалық шығармашылық қабілетін дамытады. Мұндай іс-әрекеттер балаға өз эмоцияларын бейнелеуге, тыңдау қабілетін дамытуға мүмкіндік береді.
6. Ойынды шығармашылыққа айналдырыңыз
- Қиялды дамыту үшін ойындар өте тиімді. Баланың шығармашылық қабілеттерін дамыту үшін оны рөлдік ойындарға, қиялдау ойындарына және сценарий құруға тарту маңызды. Мұндай ойындар балаға өз идеяларын еркін көрсетуге және ойлап табуға мүмкіндік береді.
- Табиғатпен ойнау: Табиғатта серуендеп, түрлі табиғи заттарды жинау, олармен өнер жасау (мысалы, жапырақтардан сурет салу немесе тастардан мүсіндер жасау) балаға шығармашылық ойлауды дамытады.
7. Баланың әрқашан жаңа нәрселерді сынауына мүмкіндік беріңіз
- Баланың әрқашан жаңа тәжірибелерге ашық болуына мүмкіндік беру өте маңызды. Баланың шығармашылық қабілеттерін дамыту үшін оған жаңа заттарды зерттеуге мүмкіндік беріңіз. Мысалы, баланы жаңа хоббиге қызықтырып, оның дағдыларын кеңейтуге көмектесіңіз.
- Жаңа нәрселерді сынау арқылы қиялды дамыту: Баланы жаңа идеялармен жұмыс істеуге, өз әлемін құруға шақырыңыз. Мысалы, жаңа ойыншықты сынау немесе қызықты кітап оқуды бастау.
8. Баламен бірге шығармашылық жұмыстар жасау
- Балаңызбен бірге сурет салыңыз, өлеңдер жазып, ән айтыңыз. Бірге жасаған әрекеттер баланың өз шығармашылығын еркін көрсетуіне әсер етеді. Егер балаңыз сізбен бірге жаңа нәрселерді үйреніп жатса, бұл оған қосымша ынталандыру береді.
- Баланың шығармашылық жобасына бірге қатысу: Баланың құрастыру немесе сурет салу сияқты шығармашылық жобаларында бірге жұмыс жасау оның жаңа дағдыларды меңгеруіне көмектеседі.
9. Шығармашылық жетістіктерін атап өту
- Баланың шығармашылық жетістіктерін бағалаңыз және мадақтаңыз. Баланың жасаған жұмыстарын мадақтап, оның шығармашылығын бағалаңыз. Бұл балаға өз жұмысына сенімділік береді және шығармашылыққа деген қызығушылығын арттырады.
- Өзіндік жобаларға ынталандыру: Бала өз жобасын бастаса, оны мақтап, көмек көрсетіңіз. Бұл оның шығармашылық қабілеттерін дамытуға көмектеседі.
10. Баланың шығармашылығын дамыту үшін сабырлы болыңыз
- Шығармашылық процесс — уақытты қажет ететін, көбінесе баяу жүретін процесс. Балаға шығармашылық әрекеттерде өз қарқынымен дамуға мүмкіндік беріңіз. Ата-ананың сабырлы, ынталандырушы және қолдаушы болуы шығармашылық даму үшін маңызды.